زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

حدیث معنعن





حديث مُعَنعَن، از اصطلاحات بکار رفته در علم حدیث بوده و به خبری گفته می‌شود که در تمام سلسله سند به لفظ «عن» نقل شود.


۱ - توضیح اصطلاح



یکی از اقسام خبر واحد به اعتبار سند آن حدیث معنعن است و آن حدیثی است که در تمام سلسله سند راویی تصریح به لفظ «عن فلان» نموده باشد بدون این که وی لفظ سمعت و امثال آن را برای نقل حدیث بکار برد معمولاً چنان‌چه راوی از شیخ حدیث دارای اجازه باشد حدیث را به کلمه عن نقل می‌کند و در مقابل برخی بر این باورند که حدیث معنعن مرسل است مگر اتصال آن ثابت شود.

۲ - شرایط اتصال معنعن



جمهور بر این عقیده‌اند که حدیث معنعن با شرایط ذیل متصل است:
۱ - امکان ملاقات راوی با مروی عنه.
۲ - سالم بودن راوی از تدلیس
۳- برخی ثبوت لقاء و مصاحبت طولانی راوی با مروی عنه را شرط اتصال روایت معنعن دانسته‌اند.
۴- گروه دیگر خبر معنعن را به طور مطلق متصل می‌دانند و آن شرط را مشروط به هیچ شرطی نمی‌دانند.
۵- بعضی فقط آن را مشروط به ثبوت لقاء دانسته‌اند.
۶- برخی نیز فقط مصاحبت راوی با مروی عنه را شرط اتصال حدیث دانسته‌اند.
معنعن از کلمه عنعنه که مصدر جعلی است اخذ شده و کلمه عنعنه از تکرار حرف عن گرفته شده است.

۳ - تعبیرات دیگر



مرادف‌های این اصطلاح عبارتند از:
خبر معنعن، معنعن (حدیث)، احادیث معنعن، روایت معنعن.
[۷] درایة الحدیث، ص۵۷.
[۹] علامه نجفی، سیدضیاءالدین، ضیاء الدرایه، ص۲۷.
[۱۱] مدیرشانه‌چی، کاظم، علم الحدیث، ص۱۵۳.
[۱۲] مدیرشانه‌چی، کاظم، علم الدرایه، ص۱۱۲.
[۱۳] نادرعلی، عادل، علوم حدیث و اصطلاحات آن، ص۱۶۶.
[۱۶] تهانوی، محمدعلی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ج۳، ص۳۶۵.
[۱۷] قهپایی، عنایةالله، مجمع الرجال، ج۷، ص۲۰۵.


۴ - پانویس


 
۱. سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۶۳.    
۲. سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۶۸.    
۳. شهید ثانی، زین‌الدین، الرعایة فی علم الدرایه، ص۹۹.    
۴. میرداماد، سیدمحمدباقر، الرواشح السماویة فی شرح الاحادیث الامامیة، ص۱۲۷.    
۵. صنعانی، محمد بن اسماعیل، توضیح الافکار، ج۱، ص۳۳۰.    
۶. طریحی، فخرالدین، جامع المقال، ص۴.    
۷. درایة الحدیث، ص۵۷.
۸. کلباسی، ابوالهدی، سماء المقال، ج۲، ص۴۵۴.    
۹. علامه نجفی، سیدضیاءالدین، ضیاء الدرایه، ص۲۷.
۱۰. بروجردی، سیدعلی، طرائف المقال، ج۲، ص۲۵۳.    
۱۱. مدیرشانه‌چی، کاظم، علم الحدیث، ص۱۵۳.
۱۲. مدیرشانه‌چی، کاظم، علم الدرایه، ص۱۱۲.
۱۳. نادرعلی، عادل، علوم حدیث و اصطلاحات آن، ص۱۶۶.
۱۴. سخاوی، محمد بن عبدالرحمن، فتح المغیث، ج۱، ص۲۰۳.    
۱۵. قاسمی، علی، قواعد التحدیث، ص۱۲۳.    
۱۶. تهانوی، محمدعلی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ج۳، ص۳۶۵.
۱۷. قهپایی، عنایةالله، مجمع الرجال، ج۷، ص۲۰۵.
۱۸. حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، معرفة علوم الحدیث، ص۳۴.    
۱۹. مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، ج۱، ص۲۰۹-۲۱۵.    
۲۰. صدر، سیدحسن، نهایة الدرایه، ص۲۰۵.    
۲۱. عاملی، حسین بن عبدالصمد، وصول الاخیار الی اصول الاخبار، ص۱۰۰.    


۵ - منبع



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «حدیث معنعن»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۸/۲۱.    
جمعی از پژوهشگران زیر نظر سید محمود هاشمی شاهرودی فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج‌۳، ص ۲۷۵.    



آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.